Electra Kompleksi: Köken, Belirtileri ve Çözümü

Electra kompleksi, 4-6 yaş arasındaki babası için kızının sevgi dolu tutkusudur. Bu sevişme, rakibi olduğu için annesiyle rekabet etmesine neden olur.

Bu fenomen, kız annesinin sevgisini kaybetmekten korkmaya başladığında ve onunla özdeşleşmeye başladığında çözülür.

Bu durumda "karmaşık" kavramı, çocukluk deneyimleri yoluyla edinilen bilincimizin dışında kalan çeşitli duyguları ifade eder. Bunlar kişiliğin gelişiminde çok önemli bir rol oynamaktadır.

Sigmund Freud'un tanımladığı fallik aşamada genellikle 3 ila 6 yaşları arasında ortaya çıkar. Oedipus kompleksiyle karşılaştırılabilir, bu yüzden Freud ona "dişi Oedipus" adını verdi.

"Electra'nın kompleksi" kavramı, bir psikiyatrist ve İsviçreli psikolog olan Carl Jung tarafından 1913 yılında kurulmuştur. Psikanalitik teoride çerçevelenmiştir ve kadın gelişimi ile ilgili sorunları ele almak için kullanılmıştır.

Jung, Electra kompleksini, kızın babasına karşı hissettiği bilinçdışı cinsel istek olarak tanımladı. Aynı teori olarak görünmesine rağmen, Freud ve Jung bu fenomenin farklı yönlerini vurguladılar.

Örneğin, Freud, bir kızın gelişim sırasında anneye karşı meyilli olmasının önemini vurguladı. Buna ek olarak, hem çocuğu hem de kızı geliştirmede organı merkezi bir rol oynar. Ancak Jung, bu fikirlerle aynı fikirde değildi.

Genel olarak, Electra kompleksi psikanalistler tarafından geniş ölçüde kabul görmedi.

Electra'nın Yunan efsanesi

Electra kompleksi terimi, MÖ 5. yüzyıldan kalma bir Yunan efsanesinden gelmektedir. Bu hikayede, Electra ve kardeşi Orestes, anneleri Citemnestra ve Agamemnon'u (babası) öldürmek için üvey babasından intikam almak için müttefiktirler.

Electra, farklı klasik eserlerde ana karakter olarak karşımıza çıkıyor: Aeschylus'un "Orestes Üçlemesi", Sophocles'ten "Electra" ve Aeschylus tarafından "Electra". Jung, bu eserlerden hangisini kompleksi tanımlamaya güvendiğini hiç söylemedi.

Psikoseksüel gelişim aşamaları

Freud'a göre, psikoseksüel gelişimde libidinal enerjinin çocuğun vücudunun farklı erojen bölgelerine odaklandığı farklı aşamalar var.

Bunlar oral (sürücünün ağızdan sağlandığı yer), anal (bağırsakların kontrol edilmesiyle sağlanır), fallik (phallus), latent (sürücülerin uyuduğu yer) ve genitaldir (erişildiği yer) çift ​​ile üreme ve üreme).

Bunların her biri belirli bir yaş aralığı ile ilişkilidir, ancak bireyin bu aşamalardan birinde "bağlı kalmasına" neden olan çeşitli çatışmalar ortaya çıkabilir. Buna "gelişimdeki fiksasyon" denildi; ve yetişkinlikte endişe, nevroz, eşcinsellik ve uyum sorunları yaratır.

Klasik karakterden esinlenen Freud, çocuk ile annesi arasındaki ilişkileri karakterize etmek için Oedipus kompleksi konseptini oluşturdu.

Çocuğu, cinsiyeti ve ebeveynlerininki keşfederken, bunlardan birinde aşkı arayan cinsel bir kişi olarak tanımlar.

Bu, fallik aşamada ortaya çıkar, çünkü bu süre zarfında çocuklar bedenlerini ve diğer insanların farkında olmaya başlarlar. Çıplaklıklarını ve cinsel organlarını keşfetmek istiyorlar.

Çocukta, anne figürüne aşık olmak ve babaya karşı düşmanlık var. Kızlarda iken aynı zamanda anneye olan sevginin bir parçasıdır, ancak daha sonraları baba figürüne geçer.

Her iki ihtilafın çözümüne sevilmeyi bırakma korkusu aracılık ediyor ve aynı cinsiyetten olan babayla özdeşleşerek gerçekleştiriliyor. Freud'a göre, bu süreç çocukların cinsiyet rollerini kabul etmelerine ve cinselliklerini anlamalarına neden oluyor.

Erkeklerde Oidipus kompleksi

Electra kompleksini daha iyi anlamak için, erkek Oedipus kompleksinin kısa bir özeti ile başlamak gerekir.

Erkeklerde, anneye karşı baştan çıkarıcı bir tutum sergileyerek başlar. Aynı zamanda kıskançlık ve aynı cinsiyetten babası ile rekabet tutar. Çocuğun amacı, babanın ortadan kaybolması, onun yerine geçmesini sağlamaktır, çünkü dileklerini yerine getirmesi için bir engel olarak görmektedir.

Yavaş yavaş, bu birlik kısırlaştırma korkusuyla zayıfladı. Çocuğun bir zamanlar kızın cinsel organlarının daha küçük olduğunu fark ettiği varsayılmaktadır. Bu, hadım ettiklerini ve bunun ona olabileceğini düşündürüyor.

Ardından, "hadım kaygısı" denilen şey ortaya çıkar, bu ancak onun ensest isteklerini reddettiği zaman çözülebilir.

Bu kompleks, çözülmek yerine bilinçaltının içine alınır. Yavaş yavaş, biri rekabetten babaya özdeşleşmeye gider, çocuğun kendisi gibi olmak ister ve onu taklit etmeye başlar.

Electra kompleksi nasıl ortaya çıkıyor?

Kız için, Oedipus kompleksinin gelişimi biraz daha karmaşıktır. Gördüğünüz gibi, Freud için cinsel organların anatomisi psikoseksüel gelişim için belirleyicidir.

Küçüklerin kafasında sadece bir tane genital "phallus" olduğunu belirtir. Herkesin bir yayla olduğunu düşünüyorlar. Fallus evresi sırasında, bedenin bir anlam kazandığını vurgulamak gerekir. Yani kanunu ve gücü sembolize ediyor.

Dikkate alınması gereken diğer bir husus, Freud'un kadın ve erkek cinsiyetini cinsel organlardan bağımsız olarak kabul etmesidir. Onlardan ziyade, her insanın davranış biçimine ve başkalarıyla nasıl ilişki kurduğu üzerine temellendirici bir sınıflandırma olarak konuştu.

Bu bir kez anlaşıldığında, kadın Oedipus kompleksine girebiliriz. İlk başta, kız çocuk gibi, annesine de çok yakın. Bu birlik, "libidinal arzu" olarak bilinen cinsel bir bağ olarak algılanıyor.

Kız cinsel organlarını çocuğun çocuklarıyla kıyaslama fırsatı bulduğunda, erkek çocuklara göre daha küçük ve annesininkine eşit olduğunu gözlemler. Bu, onu yetersiz ve dezavantajlı hissettirir, çünkü yalak olmadan, kız cinsel olarak annesine sahip olamaz.

Bir süre cinsel organlarının bir yaraya benzemeye yetişeceğini umuyor. Sonra kız ilk başta bir erkek gibi bir penise sahip olduğunu düşünmeye başlar, ama o organı vücudundan kaybederek onu "kısırlaştırır".

Bu aşamalarda kız ile oğlan arasındaki fark, çocuğun kısırlaştırıldığına inanırken çocuğun hadım etme korkusudur. Bu da “penis gıpta” olarak adlandırılır.

Penis eksikliğini telafi etmek için, kız “penis kıskanığı” ndan “çocuğun fikri” ne gider. Bu fikir, babasının bir çocuğu "tekrar kazanması" dır. Bu hedefe ulaşmak için kız baştan çıkarmaya başvurur. Babasıyla flört etmeye, teklifler ve hediyelerle onu büyülemeye çalışıyor ve dikkatini sürekli talep ediyor.

Bununla birlikte, kız başka bir kişi olduğu için babasının ona teslim olamayacağını anlar: annesi. Bu nedenle, anne figürünü, babasının sevgisine erişmenin ve onun yerini aldığı gibi davranmanın önünde bir engel olarak görüyor.

Bu nedenle, küçük kız, kıskançlık ve reddedilme hissine kapılarak annesine karşı daha fazla düşmanca davranmaya başlar. Bu nefret aynı zamanda onu kısırlayan anne olduğu ve onun yüzünden yaylaya sahip olmadığı inancından da kaynaklanıyor.

Electra kompleksinin çözünürlüğü

Electra kompleksini çözmek için katılacak iki savunma mekanizması vardır:

- Baskı: arzuları, hatıraları, duyguları, dürtüleri ve bilinç fikirlerini engellemekle ilgilidir.

- Tanımlama: Kız, egoya, annesinin kişilik özelliklerini ekliyor.

Zaman geçtikçe, bir penis sahibi olma ve babasının bir çocuğu olma arzusu terk edilir, çünkü kız onların yerine getirilmeyeceğini varsayar.

Ayrıca, annesinin sevgisini kaybetmekten korkmaya başlar (Freud'a göre, ebeveynlerin çocuklara karşı sevgisi onlar için esastır).

Öte yandan, çatışmayı çözmek için kız anne figürüyle özdeşleşerek azar azar gitmeli. Bu, muhtemelen babanın sevgisini "kazanmanın" bilinçsiz bir yoludur, çünkü annesine benzemeyi başarırsa, onu fethetmek daha kolay olacaktır. Bu şekilde, annenin kişiliğinin özelliklerini kendi egosuna dahil eder.

8 yıldan fazla bir süre, kız annesini taklit etmeye başlar, onunla aynı görevleri yapmaya çalışır, onun gibi konuşur ve eşyalarını kullanırsa, Electra kompleksinin aşıldığını söyleyebiliriz.

Böylece, bu arzular bilinçaltının bir kısmında içselleştirilir ve kuşatılır. Teoriye göre, kadını gelecekteki cinsel rolüne hazırlıyorlar.

Çözülmemiş Electra Kompleksi

Öte yandan, eğer Electra kompleksi çözülmediyse, fallik evrede bir tespit verilebilir. Bu nedenle kız, "penis kıskançlığı" yaşamaya devam edecekti.

Erkekleri sürekli olarak baştan çıkarmaya (kendi kendine saygısı yüksekse) veya aşırı boyun eğdirmeye (özsayısı düşükse) hükmetmeye çalışır.

Electra kompleksinin çözülme eksikliğinin bir başka göstergesi, baba figürüne benzer ve daha uzun yaştaki çiftlerin seçimidir. Ayrıca, diğer kadınlarla yeterince ilişki kurmakta zorluk çekebilir.

Bu kompleks çözülmeden önce anne olmuş olsalar bile, kızlarını, eşlerinin sevgisini "çalan" rakipler olarak görebilirler.

Electra kompleksinin belirtileri çözülmedi

Yetişkin kadın olmasına rağmen, bazılarının "baba kızları" olmaya devam etmesi mümkündür. Bir başka deyişle, anneleriyle rekabetini koruyarak, babalarıyla aşırı bir birliktelik sundukları söylenebilir.

O kadar ileri gidebilir ki, diğer erkeklerle istikrarlı aşk ilişkilerine bile sahip olamazlar, çünkü babaları gibi birini bulamazlar. Semptomlardan bazıları:

- Annesine karşı açıklanamayan düşmanlık duyguları, onu başarısızlıklarından ve sorunlarından suçlu olarak görüyordu.

- Annenin ortadan kaybolması ya da olmasaydı hayatının nasıl olacağını fantezileri. Genellikle bu düşünceler hastada rahatsızlığa neden olur ve onları düşünmekten kaçınır.

- Ebeveynleri kavga ettiğinde, ne olursa olsun, her zaman kendini babasının tarafına koyar.

- Üzgün ​​veya mutlu olduğunda her zaman babanı düşün.

- Önemli bir karar verme anında, her zaman önce babanın ne söyleyeceğini ve ne tercih edeceğini düşün.

- Memnuniyetsizlik veya ilişkileri ile aşırı talep. Babasına çok dikkat ettiğini fark ettiğinde, ortaklarının onunla çatışması olabilir.

- Eşleri genellikle fiziksel özelliklere ya da babalarına çok benzer olma biçimlerine sahiptir ve genellikle çok daha yaşlıdır.

Bu durumlarda, psikolojik tedavi çok faydalı olabilir, çünkü çoğu durumda bu problem hastanın yaşamını etkiler. Sosyal ilişkilerinde sorun yaşayan ya da mesleki ya da iş hayatındaki durgunluğa sahip olan alışkanlık sahibi olmak.

Kadın Oedipus kompleksi

Freud'un hiçbir zaman Oidipus kompleksi ve Electra kompleksinin eşit olduğunu kabul etmediği belirtilmelidir. Freud her zaman bu süreçlerin kadınlarda ve erkeklerde farklı olduğuna ve bunları paralellik olarak sunmanın sorunun basitleştirilmesi olduğuna dikkat çekti.

Onun için asıl yönü kısırlaştırma ile ilgiliydi. Erkeklerde Oidipus Kompleksi önce görünür, sonra hadım etme korkusu görülürken, kadınlarda süreç tersine döner.

Freud'un kadın cinselliği konusundaki araştırmalarının toplumsal cinsiyet ve sınıf sözleşmeleriyle şartlandırıldığı da belirtilmelidir. Kadınlar "ikinci cinsiyet", bazı hastalar bile "yozlaşmış" olarak kabul edildi.